Benoeming AMATEUR VAN HET JAAR 1999
Considerans, uitgesproken door prof.ir. K.H.J. Robers,
PAØKLS tijdens de Dag voor de Amateur te Apeldoorn op
14 oktober 2000
Mijnheer de voorzitter, dames en heren,
Het Wetenschappelijk Radiofonds Veder heeft begin dit jaar tot een wijziging in
haar bestuur besloten, waardoor de taken van Dick Rollema, PAØSE, aan mij zijn
overgedragen. Daarom zult U het voor deze considerans voor de amateur van het
jaar 1999 met mij moeten doen.
De voorganger van Dick-SE was Leo van der Toolen, PAØNP. Zijn consideransen
zullen de wat oudere zendamateurs vast nog helder voor de geest staan. Bij het
aanhoren daarvan was het een sport om uit zijn woorden af te leiden wie het zou
worden. Daarbij moest je lopende het betoog je verwachting regelmatig bijstellen.
Zelfs aan het eind was nog niet zonneklaar wie de gelukkige was, totdat het
verlossende woord gesproken was en iedereen verzuchtte: Ach ja, natuurlijk.
Ja, U hoorde het goed, het gaat vandaag om de amateur van het jaar 1999. De
amateurs worden namelijk beoordeeld op hun activiteiten ten behoeve van het
zendamateurisme in een bepaald jaar en dat jaar moet daarvoor ten einde zijn
gekomen. Bovendien zal daarna nog enig rijp beraad moeten plaats vinden. Daarom
wordt vandaag de amateur van het jaar 1999 bekend gemaakt en zult U voor de
amateur van het jaar 2000 nog een jaartje moeten wachten.
Het zendamateurisme wordt gezien als een wetenschap. Dat lijkt misschien
merkwaardig, maar wetenschap wordt gekarakteriseerd door het doen van onderzoek.
En zendamateurs doen onderzoek, experimenteel onderzoek. Daarom ook heeft het
Wetenschappelijk Radiofonds Veder speciale belangstelling voor zendamateurs en
hun onderzoek.
Het onderzoek van de zendamateurs begeeft zich op velerlei gebied. In het oog
springend zijn natuurlijk de experimenten op het gebied van de radiotechniek.
Daarbij zien wij met genoegen dat zendamateurs niet tevreden zijn met de
specificaties van gekochte zenders en ontvangers en daarom er toe over gaan om
hun apparatuur zelf te bouwen. Maar ook het onderzoek aan de "aether"
is van een niet te onderschatten belang. Ook daar zijn fenomenen waar te nemen,
die nog onvoldoende begrepen zijn en waarvan de bruikbaarheid alleen door een
halsstarrig aanspreken daarvan naar boven kan komen.
Maar om een wetenschap te zijn is onderzoek alleen niet voldoende. Want wat
heeft het voor zin wanneer één amateur meent te weten hoe iets
werkt of hoe je het kunt gebruiken? Essentieel is dat wetenschap verspreid wordt.
Zo kunnen anderen ook gebruik maken van de nieuwe kennis, en wat meer is, ze
kunnen erop voortborduren. Daarmee wordt de totale hoeveelheid kennis groter,
want deze zit in de hoofden van meer wetenschappers en nieuwe kennis wordt
sneller gegenereerd, en dat is waarom het gaat.
De verspreiding van de nieuwe kennis gaat door publicatie. Het is daarom
verheugend om te zien dat zendamateurs over de hele wereld hun lijfbladen hebben,
waarin zij hun nieuwe kennis beschikbaar stellen aan anderen. Wij lezen en
schrijven daarom in Electron. Een blad als Electron kan daarom
gezien worden als de spil waaromheen het zendamateurisme in Nederland draait.
Wie denkt bij te kunnen dragen aan de wetenschap zonder zijn literatuur te lezen
en zonder zijn bevindingen aan te bieden ter publicatie, is verkeerd bezig.
Natuurlijk is het zo dat het schrijven van een bijdrage voor Electron een
hoeveelheid vrije tijd kost. Vrije tijd die je wellicht liever aan iets anders
had besteed; aan solderen, of het maken van QSO's. Het is daarom heel gemakkelijk
om jezelf in te prenten dat jij toch niets kunt bijdragen. Wat jij doet en
ervaart zal wel allang bekend zijn bij iedereen. Zeker bij de jeugd is er een
tendens om zo te denken, uit onervarenheid, of uit gemakzucht?
Jeugd is heel belangrijk voor de wetenschap. Marconi was rond de twintig jaar
oud toen hij zijn eerste experimenten op het gebied van de radio deed. Jongeren
doen vaak heel belangrijke uitvindingen. Dat komt omdat zij nog niet weten wat
er "gewoon kan" en wat niet. Daarom stellen zij vaak dingen voor,
waarvan de "gevestigde orde" meent dat het niet mogelijk is. Vroeger
kon dat ook niet, maar intussen is de wereld onder hun handen veranderd, zonder
dat ze het zagen, zo druk waren ze met hun dagelijkse beslommeringen. En dan
komt er een jongeling die voorstelt om het eens heel anders te doen, om gebruik
te maken van de nieuwe technieken die hem onlangs ter ore zijn gekomen. Jonge
mensen zijn daarom heel belangrijk. En zij moeten worden aangemoedigd om hun
ideeën te publiceren.
Maar publiceren is niet genoeg. Als het gepubliceerde niet wordt gelezen, en
begrepen, mist het zijn nut. Het afgelopen jaar hebben wij in Electron enige
vervolgartikelen gezien over nieuwe technieken. Technieken, waarbij informatie
niet analoog, maar digitaal verwerkt wordt. Een uitgebreide reeks artikelen,
geschreven door een amateur in ons land, leidde ons in in de geheimen van
digitale filtering. Filters zijn van essentieel belang in de radiotechniek. De
artikelen waren voor Electron in het Engels geschreven en zijn naar het
Nederlands vertaald door Klaas Spaargaren, die ons in 1999 helaas ontvallen
is.
Maar hebt U het ook gelezen? En meer nog, hebt U het begrepen? Om mee te blijven
doen in de wetenschap die zendamateurisme heet, bent u welhaast verplicht om u
daarin te verdiepen. Nee, dat valt inderdaad niet mee, zoveel zwarte lettertjes
op wit papier! Het kost heel wat moeite om die nieuwe begrippen in je hoofd te
stampen. Blader niet te snel door met het idee dat dit toch veel te hoog voor
jou gegrepen is. Dat is niet waar, daarmee doe je jezelf te kort, en je doet
Klaas te kort.
Stel je eens voor de enorme hoeveelheid werk die er gestoken is in zo'n
publicatie. Eerst het schrijven in het Engels en daarna nog eens het vertalen
van tientallen pagina's. En dat allemaal met het motief om U als Nederlandse
zendamateurs een nieuwe ontwikkeling bij te brengen, zodat u daar iets nieuws
mee kunt. Dat blader je toch niet zomaar door?
Zo zijn er meer zendamateurs-wetenschappers die grote hoeveelheden tijd steken
in het schrijven, om hun opgedane kennis aan U allen beschikbaar te stellen. Wie
herinnert zich niet de "Reflecties" door PAØSE? Kunt U zich voorstellen
wat het is om elke maand enige pagina's tekst te moeten schrijven omdat je er
ooit aan begonnen bent? In plaats daarvan lezen wij nu de Technische Notities van
een aantal mede amateurs. Nu zijn er meer schouders die de last torsen. Maar het
zijn vaak juweeltjes van bijeen gesprokkelde kennis, in menig geval speciaal voor
U bestudeerd om er een sluitend verhaal van te maken.
Zo was er een mede-amateur die de moeite had genomen om eens precies op te
schrijven hoe je coax-pluggen aan kabels zet. Doet U dat ook steeds een beetje
op de gok, een beetje naar bevind van zaken? Het is toch echt de moeite waard om
dat op de juiste manier te doen. Je bent er lang genoeg mee bezig, dus doe het
dan maar meteen goed. De kennis is er nou voor iedereen.
Maar, zoals al eerder gezegd, het is niet techniek alleen. Het zendamateurisme
verdiept zich ook in het gedrag van de "aether". Een aether, die weer
bruist van activiteit, omdat hij wordt beïnvloed door een stijgend aantal
zonnevlekken. Onder ons zijn er amateurs die daar meer dan gemiddeld in
geïnteresseerd zijn en die kennis ook regelmatig met ons delen. Wij lezen
daarvoor het "Traffic Nieuws" en daarin staat te lezen wat er voor
verbindingen gemaakt zijn. Direct daaruit zijn ook de gedragingen van de aether
af te lezen. Wie deze berichten na pluist over de vijftig jaar dat Electron
intussen verschijnt, kan daar een schat aan informatie uit halen. Elke maand moet
ook dat weer klaar liggen bij de drukker.
Maar in 1999 was er nog een ander fenomeen dat het gedrag van de aether
veranderde: er was een vrij diepe zonsverduistering. Gewone mensen gaan dan
buiten staan om door een berookt glaasje naar de zon te turen. Je weet dan van
tevoren wat je gaat zien. Zendamateurs kruipen achter hun set om te horen hoe
de condities veranderen. Nou, ze veranderden inderdaad. Echte kennis daarover
kun je alleen opdoen als je met velen bent. Ieder beluistert daarbij zijn
favoriete banden en beoordeelt de veranderingen van de condities. Al die kennis
samen geeft een goed beeld van wat er werkelijk gebeurde. Een onderzoeksinstituut
kan dat nooit op zoveel frequenties en over zoveel radiowegen tegelijk. Ons
lijfblad informeerde ons over de uitkomsten.
Het is niet alleen op HF dat de verbindingen sterk afhankelijk zijn van de
condities. Ook op "VHF en hoger" zijn de condities vaak grillig. Ook
hier zien wij een vastlegging daarvan in de vorm van bijdragen van velen, die
tenslotte toch weer door één persoon gebundeld moeten worden. Elke
maand opnieuw.
De jongere zend- en luisteramateur, die het gedrag van de aether nog niet zo aan
den lijve ondervonden heeft, kan aan de genoemde rubrieken een hoop informatie
ontlenen. En zoals gezegd, de jeugd is belangrijk. Zij moeten zo vroeg mogelijk
kennis nemen van wat je allemaal voor leuks kunt doen met radio als hobby. Daarom
is het goed dat er actieve aandacht is voor de jeugd. Daarom is het goed dat het
HB een Werkgroep Instroom Jeugd, die het juiste WIJ-gevoel moet geven, heeft
ingesteld. Daarom is het goed dat er een Jongste Top-10 in Electron
verscheen. Overigens was dat in 1999 voor het laatst. Een verscherpte wetgeving
op het gebied van de privacy maakte het onmogelijk om dit voort te zetten. Het
is niet het enige voorbeeld waarin deze wetgeving contra-productief
uitpakt.
Daarom is het goed dat op het Pinksterkamp de afdeling Eindhoven zichzelf
installeert met een massieve hoeveelheid zend- en luisteramateurs van ver onder
de dertig. Ja, en dat is dan allemaal wat luidruchtiger dan in de andere, meer
vergrijsde afdelingen. Maar zie hen bezig grote antennes op te zetten. Zie hen
vossenjagen en zie hen een vossenjacht bemannen.
Daarom is het goed dat er een NLC is, de Nederlandse Luister Club. Daarom ook is
het goed dat er elke maand een paar pagina"s in Electron zijn, speciaal
voor de beginnende, vaak jonge amateur, die alleen nog luistert. Juist in deze
rubriek lezen wij ervaringen van beginners in onze hobby. Dat komt omdat de
redacteur vraagt om dit soort reacties. Daarmee lok je uit dat ook de nieuwkomer
ruimte krijgt om zijn ervaringen te delen met anderen; ervaringen, die voor
andere nieuwkomers gemakkelijk begrepen worden. Ook het maandelijks steeds
opnieuw samenstellen van zo'n rubriek kost enorm veel vrije tijd.
Dames en heren, het verheugt het bestuur van de Stichting Wetenschappelijk
Radiofonds Veder dat het Hoofdbestuur van de VERON iemand heeft voorgedragen als
Amateur van het jaar 1999, die veel van zijn vrije tijd inzet ten behoeve van de
jeugd in de amateurwereld en ten behoeve van de Nederlandse zend- en
luisteramateur. Hij heeft dan weliswaar een A-machtiging, maar je doet hem geen
groter plezier dan door hem aan te duiden met zijn NL-nummer. Het
Stichtingsbestuur heeft deze voordracht gaarne overgenomen.
Ik geef nu gaarne het woord aan Cok de Hoog, secretaris van het Wetenschappelijk
Radiofonds Veder. Hij zal u gaan onthullen wie de Amateur van het jaar 1999
wordt.
Amateur van het jaar 1999 is M.C.P. Mandos, Thieu PAØMPM en
NL-199 uit Eindhoven.
|